Świętokrzyski Szlak Architektury Drewnianej

Opis

Piękno architektury drewnianej jest ulotne i kruche, podatne na zawirowania historii. Mimo to, w powiecie staszowskim zachowały się prawdziwe perły, które podziwiać można podążając Świętokrzyskim Szlakiem Architektury Drewnianej.

Przez powiat opatowski przebiega jedna z pięciu tras Świętokrzyskiego Szlaku Architektury Drewnianej. Na turystów czekają dwa drewniane kościółki oraz dzwonnica przy gotyckim kościele p.w. Świętej Trójcy. Szlak samochodowy oznaczony jest za pomocą prostokątnych, brązowych tablic z symbolem szlaku oraz nazwą zabytku w danej miejscowości.

Przebieg: Góra Witosławska – Gierczyce – Stodoły – Kleczanów – Trójca – Ożarów – Gliniany

Warto zobaczyć:
Góra Witosławska – góra już w czasach pogańskich była miejscem otaczanym kultem i być może dlatego benedyktyni ze Świętego Krzyża postanowili wybudować tu kaplicę pod wezwaniem zesłania Ducha Św. Najstarsza część budowli – prezbiterium – pochodzi z XVIII w. Projekt dobudowania do niego murowanej nawy nie doszedł szczęśliwie do skutku i obecna, w całości drewniana budowla stoi na zboczu malowniczej góry. Ciekawostką jest, iż kaplica nie jest orientowana (zamknięte pięciobocznie prezbiterium skierowane jest na południe) – gdyż ukształtowanie terenu wykluczało inne usytuowanie.

Gierczyce – istniejący do dzisiaj kościół parafialny p.w. św. Mikołaja biskupa powstał w 1708r., choć w późniejszym okresie dostawiono murowana zakrystię z przedsionkiem, bibliotekę, lożę kolatorską oraz dwie kruchty. Orientowana świątynia zbudowana jest z modrzewiowego drewna. Ściany pokryte są pionowym szalunkiem. Wnętrze kościoła zachwyca kunsztem wykonania, głównie w stylu rokokowym. Warto też zwrócić uwagę na dzwonnicę, z XVIII w, dla wielu piękniejszą od samego kościoła. Służyła ona jako brama prowadząca na przykościelny cmentarz. Zbudowano ją z drewna sosnowego konstrukcji słupowo-ramowej. Po II wojnie światowej usunięto ślady uszkodzeń wojennych – wymieniono fragmenty szalunku oraz pokrycie dachu. Dzwonnica jest czynna – wiszą na niej dwa dzwony.

Stodoły – obecny kościół p.w. św. Teresy powstał w 1952 na miejscu poprzedniej świątyni z przełomu XIX i XX wieku. Pierwotna budowla uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej. Orientowany kościół posiada trójbocznie zamknięte prezbiterium, do którego przylega zakrystia. Świątynia ma konstrukcję zrębową ustawioną na kamiennej podmurówce. Zarówno po wewnętrznej, jak i zewnętrznej stronie ściany pokryte są szalunkiem. Strop jest płaski w nawie, w prezbiterium zaś – zaokrąglony. Zachodnią elewację zdobi dekoracyjny szalunek.
Przy drodze do Ożarowa, pozostała drewniana dzwonnica. Jej konstrukcja jest bardzo prosta – prostopadłościan na planie kwadratu przykryty namiotowym, blaszanym dachem.

Trójca – przy kościele parafialnym p.w. Św. Trójcy, na północ od trasy Zwichost – Ożarów, stoi drewniana dzwonnica. Pochodzi ona prawdopodobnie z lat rozbudowy kościoła w XVIII stuleciu. Składa się ona z dwóch oszalunkowanych kondygnacji nakrytych namiotowym gontowym dachem. W dolnej kondygnacji na uwagę zasługują półkoliście zamknięte drzwi oraz niewielkie okna, a w górnej otwory głosowe – po dwa na każdej ze ścian.

Ożarów – pierwotny, drewniany kościół w Ożarowie został w 1900 roku zastąpiony murowaną świątynią. O tym, iż dawniej znajdowała się tu drewniana świątynia przypomina dzwonnica, prawdopodobnie z XVIII stulecia. Dzwonnica zbudowana jest z drewna sosnowego. Nakrywa ją gontowy, stożkowaty dach. Całość nakryta jest pionowym szalunkiem.

Gliniany – w miejscowości znajduje się XVI-wieczny drewniany kościół p.w. św. Wojciecha. Świątynia jest orientowana, Składa się z trójbocznie zamkniętego prezbiterium  oraz korpusu; całość nakrywa dach zwieńczony wieżyczką na sygnaturkę. Od północy do bryły przylega zakrystia, a od zachodu kruchta. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na późnobarokowe ołtarze: główny ku czci św. Wojciecha, (z ciekawymi rzeźbami symbolizującymi Wiarę, Nadzieję i Miłość) oraz boczne: Najświętszej Marii Panny Niepokalanego Poczęcia i św. Anny Samotrzeć. W ołtarzach umieszczono relikwie świętych męczenników: śś. Rewokata i Salwaty.